Akupunktur, geleneksel Çin tıbbının temel bir parçası olarak, vücudun belirli noktalarını uyararak enerji akışını düzenleyen ve dengeleyen binlerce yıllık bir tedavi yöntemidir. Batı’da yakın zamanlarda popülerlik kazanmıştır.
Akupunkturun Kökeni ve Tarihi
Akupunktur, Latince ‘acus’ (iğne) ve ‘punctura’ (delmek) kelimelerinden türemiştir. Tarihi, modern tıptan çok daha öncesine, M.Ö. yıllara dayanır. İlk akupunktur kitabı M.Ö. 200 yılında Nei King tarafından yazılmıştır. Arkeolojik kazılarda, bu döneme ait akupunktur iğneleri ve tasvirler bulunmuştur. Uygur Türklerinin ve İbn-i Sina’nın da akupunktur kullanıldığına dair belgeleri vardır. Hipokrat’ın da tedavi yöntemlerinde kulak kepçesindeki belirli noktaları kullandığı bilinir.
(Resim:1: Berlin Müzesi; Uygur yazıtı-akupunktur haritası)
Akupunktur Nasıl Etki Eder?
Geleneksel Çin tıbbına göre, akupunktur, enerji veya yaşam gücü olarak bilinen Qi’nin akışını düzenleyerek kişinin ruhsal, duygusal ve fiziksel sağlığını dengelemeyi amaçlar. Qi’nin dengesi bozulduğunda hastalıklar gelişebilir. Qi, vücuttaki ‘meridyen’ adı verilen yolaklar üzerinde akar ve her meridyen belirli bir organ sistemine bağlıdır. Akupunktur, bu meridyenlerdeki özelleşmiş ‘akupunktur noktaları’na iğneleme yaparak enerji akışını düzenler, böylece doğal kimyasalların salgılanmasını teşvik eder. Akupunktur, bilimsel çalışmalarla desteklenen tamamlayıcı bir tedavi yöntemidir ve genellikle 8-10 seanslık tedaviler uygulanır.
Akupunktur Nasıl Uygulanır?
İlk görüşmede, hastanın şikayetleri ve fiziksel, mental, ruhsal durumu değerlendirilir. Problemli meridyenler belirlendikten sonra bir tedavi planı hazırlanır. Uygulama sırasında, cilde çok ince, sterilize edilmiş tek kullanımlık iğneler yerleştirilir. Alternatif olarak lazer ışınları, kupa, kulak içi tohumlar, manyetik topçuklar, termik ve elektrostimülasyon gibi yöntemler de kullanılabilir. İğneler, yaklaşık 20-30 dakika sonra çıkarılır. Kulak akupunkturu kullanılıyorsa, tohumlar veya milimetrik iğneler seans sonrasında da ciltte bırakılabilir.
Akupunktur Hangi Hastalıkları Tedavi Eder?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından yapılan bir inceleme sonucunda akupunkturun etkili olduğu tespit edilen hastalıklar arasında baş ağrısı, migren, fibromiyalji, diz ağrıları, bel ve boyun ağrıları, diş ve çene eklemi ağrıları, omuz ağrıları, ameliyat sonrası ağrılar, alerjik rinit, astım, sindirim sistemi rahatsızlıkları, mide bulantısı, Meniere hastalığı, adet düzensizlikleri, PCOS, zona, hipertansiyon, depresyon, anksiyete, radyoterapi ve kemoterapiye bağlı yan etkiler, tip 2 diyabet, obezite, bağımlılık, rekabet stresi, uykusuzluk, infertilite, erkek cinsel işlev bozukluğu, Raynaud sendromu, laktasyon eksikliği ve inme rehabilitasyonu yer alır. Akupunktur, kan pıhtılaşma bozukluğu olanlar, epilepsi hastaları, yeni doğan bebekler ve hamilelerde belirli bölgelere uygulanmamalıdır.
Akupunktur Öncesi Hazırlık Gerekir mi?
Akupunktur seansı öncesinde özel bir hazırlık gerekmez, ancak tıbbi geçmişiniz hakkında detaylı bilgi vermeniz önemlidir. Türkiye’de akupunktur, sadece Tıp veya Diş Hekimliği Fakültesi mezunu ve akupunktur eğitimi almış hekimler tarafından uygulanabilir. Bu hekimler, durumunuzu değerlendirip gerektiğinde başka bir doktora sevk edebilecek yetkinliktedir. Eğer birden fazla sağlık uzmanının tedavisi altındaysanız, olası olumsuz etkileşimleri önlemek için tüm tedavileriniz hakkında bilgi vermeniz önerilir.
Akupunktur İşlemi Nasıl Gerçekleşir?
Akupunktur noktaları vücutta farklı yerlerde bulunabilir ve bazen şikayetinizin bölgesinden uzak noktalarda tedavi uygulanır. Tedavi için gerekli giysi değişiklikleri yapılır ve yastıklı bir masada rahat bir pozisyonda uzanılır.
İğne Batırma: Tek kullanımlık, ince iğneler kullanılır, enfeksiyon riski düşüktür ve genellikle az rahatsızlık verir. İğne batırıldığında bazı hastalar hafif ağrı veya karıncalanma hissedebilir, bu da iğnenin doğru noktaya ulaştığının belirtisidir.
İğne Manipülasyonu: İğneler yerleştirildikten sonra nazikçe hareket ettirilir veya döndürülebilir.
İğnenin Çıkarılması: İğneler 20-30 dakika sonra çıkarılır. Çıkarılırken genellikle rahatsızlık hissedilmez ancak bazen hafif ağrı, noktasal kanama veya hassas ciltlerde küçük morluklar oluşabilir.
İşlem Sonrası
Seans sonrası bazı hastalar kendilerini daha enerjik veya rahatlamış hisseder. Akupunkturun sakinleştirici etkisi nedeniyle, bazı hastalar uykulu hissedebilir; bu durumda araç kullanmadan önce bir süre dinlenmek güvenli olacaktır.
